ทฤษฎีเกี่ยวกับการนวดฝ่าเท้า
ฝ่าเท้าเปรียบเสมือนกระจกส่งสะท้อนสุขภาพของเรา จากประสบการณ์ค้นพบของมนุษย์สมัยโบราณพบว่า ที่ฝ่าเท้าของมนุษย์มีเขตสะท้อนกระจายทั่ว แต่ละเขตมีเกี่ยวสัมพันธ์กับอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งในร่างกายกล่าวคือ ถ้าหากอวัยวะส่วนใดส่วนหนึ่งในร่างกายทำงานบกพร่อง เกิดมีอาการผิดปกติ เช่น อาการเจ็บปวดจะส่งผลสะท้อนไปถึงเขตสะท้อนที่ฝ่าเท้า เกิดมีอาการผิดปกติตามมา เช่น รูปทรงผิดรูปแบบหรือนวดสัมผัสถูกจะเกิดมีอาการเจ็บปวด เช่นเดียวกันในเวลาที่เขตสะท้อนที่ฝ่าเท้าเกิดมีอาการผิดรูปแบบ หรืออาการเจ็บปวด ก็จะส่งผลสะท้อนไปถึงอวัยวะภายในร่างกายที่เกี่ยวสัมพันธ์ ทำให้เกิดมีอาการเจ็บปวด หรือปฏิบัติหน้าที่งานบกพร่องตามมา
ปี พ.ศ. 2543 อ. สุทัศน์ กุลสันติพงศ์ ได้เดินทางไปเมืองจูไห่ (ติดกับมาเก๊า) ศึกษาวิธีนวดฝ่าเท้าแบบจีนกับแพทย์จีนอาจารย์จงเชิงเวย วิธีนวดฝ่าเท้าแบบจีนของ อ. จงเชิงเวย เป็นวิชาชีพเป็นศาสตร์แพทย์จีนหนึ่งที่ถ่ายทอดสืบทอดของตระกูลอาจารย์จงเชิงเวยมาหลายชั่วอายุคน เป็นวิธีเสริมสร้างสุขภาพและบำบัดโรคที่มีประสิทธิภาพและประสิทธิผล มีสรรพคุณดีเด่นหลายอย่าง
1. เน้นการใช้ไม้นวดเป็นหลัก ช่วยผ่อนแรงได้มาก และทำให้การนวดสามารถปฏิบัติได้อย่างสม่ำเสมอ
2. เน้นการนวด ให้หันทิศทางไปทางเดียวกัน นวดหันเข้าสู่ตัวร่างกาย ผลักดันเลือดลมไปทางปอดหัวใจ เพื่อผลักดันให้หัวใจสามารถทำงานปั้มเลือดมีพลังมีประสิทธิภาพ
3. การนวดทำแบบมีระบบ เป็นขั้นเป็นตอน โดยเฉพาะเน้นให้นวดเขตสะท้อนทั่วทุกเขตของฝ่าเท้า เป็นการนวดแก้ไขอาการโรคทั่วหน้า แล้วย้อนกลับมาเน้นนวดกดเขตสะท้อนที่มีอาการผิดปกติ มีอาการเจ็บปวด สอดคล้องกับตำราพื้นฐานแพทย์แผนจีน เน้นให้บำบัดอาการทั่วหน้าควบคู่กับเน้นขจัดแก้ไขอาการโรคเฉพาะไปพร้อมกัน
4. วิธีนวดนี้วันหนึ่งสามารถนวดได้ 2-3 ครั้งแล้วแต่สุขภาพและความจำเป็น
จากคู่มือการอบรมการนวดเท้าเพื่อสุขภาพ แพทย์หญิง เพ็ญนภา ทรัพย์เจริญ
บทบาทหน้าที่ของเขตสะท้อนทางสรีระวิทยา และประโยชน์ได้รับจากการนวดฝ่าเท้า
เวลาเรานวดกดถูกเขตสะท้อนที่มีอาการผิดปกติเจ็บปวดหรือผิดรูปทรง ในเวลาเดียวกันเซลล์ประสาทซึ่งกระจายหล่อเลี้ยงอยู่บริเวณรอบข้างดังกล่าว ก็ได้ถูกนวดถูกกระตุ้นและเกิดการตอบรับสนองทันทีเซลล์ประสาทรับความรู้สึก 1 เซลล์จะก่อเกิดเป็นศักย์ไฟฟ้า (ACTION POTENTIAL) และกลายเป็นกระแสประสาทแพร่ไปตามเยื่อเซลล์รอบข้าง ผลักดันให้เลือดไหลเวียนมาหล่อเลี้ยงมากขึ้น และผลักดันให้เม็ดเลือดขาวทำงานมีประสิทธิภาพมากขึ้นในการเคลื่อนตัวกำจัดสิ่งแปลกปลอมของเสียสารพิษและเชื้อโรค ผนังหลอดเลือดเดิมมีของเสียสารพิษเกาะติดจนทำให้เลือดลมไหลเวียนติดขัดหรือกระทั่งอุดตัน ก็จะถูกขจัดแก้ไขทำให้ผนังหลอดเลือดขยายกว้างขึ้น ทำให้เลือดสามารถไหลเวียนผ่านได้อย่างราบรื่น อาการเจ็บปวดหรือรูปทรงที่ผิดปกติของเขตสะท้อนจะถูกขจัดแก้ไขและปรับเข้าสู่รูปทรงปกติ ทันทีทันใดเซลล์ประสาทอีก 1 เซลล์จะส่งกระแสสัญญาณโดยผ่านกระแสประสาทไปถึงระบบประสาทกลาง ระบบประสาทกลางจะตอบรับทันที่โดยส่งสัญญาณคำสั่งผ่านกระแสประสาทตรงไปที่เซลล์ประสาทซึ่งกระจายหล่อเลี้ยงอยู่รอบข้างของอวัยวะที่เกี่ยวพันกับเขตสะท้อน ปรับเลือดลมที่หมุนเวียนหล่อเลี้ยงอวัยวะดังกล่าว ไหลเวียนมีประสิทธิภาพมากขึ้นและปรับการทำงานของอวัยวะทำงานเข้าสู่ปกติและมีประสิทธิภาพ
ขั้นตอนการนวดฝ่าเท้า (เลขที่ในวงเล็บคือเขตสะท้อน)
- นวดลำดับแรก การนวดให้เริ่มต้นที่ขาซ้าย ใช้ไม้นวดกดนวดที่เขตศูนย์รวมประสาท(20)และนวดลากถูผ่านเขตสะท้อนต่อมหมวกไต (21) ไต (22) ท่อไต (23) ตลอดถึงเขตสะท้อนกระเพาะปัสสาวะ (24) (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 2 นวดเขตสะท้อนกระเพาะอาหาร (15) ลำไส้เล็กส่วนต้น (16) ตับอ่อน (17) (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 3 นวดเขตสะท้อนหัวใจ (33) ม้าม (34) (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 4 นวดบริเวณอุ้งเท้าที่ตั้งของเขตสะท้อนลำไส้เล็กส่วนกลางและปลาย (25) ไส้ติ่ง (26) ลิ้นปิดเปิดระหว่างลำไส้เล็กตอนปลายกับลำไส้ใหญ่ตอนต้น (27) ลำไส้ใหญ่ขาขึ้น (28) ลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง (29) โดยแบ่งนวดเป็น 3 จังหวะ จังหวะแรก ให้ใช้ไม้นวดกดนวดที่กึ่งกลางของลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง (29) แล้วนวดลากถูลงชิดเขตของส้นเท้า จังหวะที่ 2 นวดกดจุดที่ข้างด้านในอุ้งเท้า ซึ่งเป็นบริเวณปากของลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง (29) แล้วนวดลากถูลงชิดเขตของส้นเท้า จังหวะที่ 3 นวดกดจุดที่ขาข้างด้านนอกของอุ้งเท้า ซึ่งเป็นบริเวณปลายของลำไส้ใหญ่ส่วนขวาง (29) เชื่อมกับลำไส้ใหญ่ขาขึ้น (28) แล้วนวดลากถูลงผ่านลำไส้ใหญ่ขาขึ้น (28) ตลอดไปถึงเขตของส้นเท้า (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 5 นวดบริเวณส้นเท้าซึ่งเป็นบริเวณที่ตั้งของเขตสะท้อนอัณฑะ/รังไข่ (36) (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 6 กลับขึ้นไปบริเวณปลายเท้าให้เริ่มนวดเขตสะท้อนของต่อมธัยรอยด์ (12) ใช้ไม้นวดกดลากถูตามบริเวณส่วนโค้งของเขตสะท้อนนี้ (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 7 นวดบริเวณใต้ทุกนิ้วเท้าทั้ง 5 นิ้วในพื้นที่บริเวณของปลายเท้า (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 8 นวดบริเวณพื้นที่ของทุกนิ้วเท้าโดยให้เริ่มใช้ไม้นวดกดจุดเขตสะท้อนของโพรงอากาศกระดูกหน้าผาก (2) ของหัวแม่เท้าสักพัก (ระยะเวลาสั้นๆ)แล้วนวดลากถูลงมาก จากนั้นให้ใช้ไม้นวดรูดบริเวณ 2 ข้างนิ้ว ทั้งด้านในและด้านนอกของหัวแม่เท้า จากนั้นใช้วิธีเดียวกันนวดบริเวณนิ้วเท้าอีก 4 นิ้ว (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 9 นวดกรูดที่ข้างเท้าด้านในเขตต่อมพาราธัยรอยด์ (13) ไปจนถึงเขตสะท้อนกระดูกก้นกบด้านข้าง (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 10 นวดกรูดข้างเท้าด้านนอกตั้งแต่ปลายนิ้วก้อยไปจนถึงส้นเท้า (ตั้งแต่เขตสะท้อนของไหล่ ศอก เข่า ไปจนถึงเขตสะท้อนกระดูกก้นกบด้านนอก) (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 11 นวดทุกพื้นที่ของบริเวณหลังเท้าโดยจับไม้นวดวางนอน แล้วนวดถูตั้งแต่ทุกปลายนิ้วเท้า นวดลง (หันสู่ร่างกาย) ทุกพื้นที่ของหลังเท้า (นวด 10 ครั้ง)
- นวดลำดับ 12 การนวดกระตุ้นกระบังลม ใช้ไม้นวดคาดบนหลังเท้าในลักษณะเป็นแนวขวาง กดนวดบริเวณกึ่งกลางหลังเท้า (ซึ่งเป็นเขตสะท้อนของกระบังลม) จากเท้าด้านในจรดไปถึงเท้าด้านนอก (นวด 10 ครั้ง)
การนวดหน้าแข้งและน่อง 2 ข้างเท้า
1. ใช้หัวแม่มือทั้งสองข้างกดบริเวณข้อพับที่กึ่งกลางหลังเท้า รูดขึ้นไปตามร่องกระดูกหน้าแข้งจนถึงข้อเข่า (นวด 5 ครั้ง)
2. ใช้หัวแม่มือกดรูดจากกึ่งกลางตาตุ่มด้านใน ไปตามขอบกระดูกหน้าแข้งด้านในจึงถึงข้อเข่า (นวด 5 ครั้ง)
3. ใช้หัวแม่มือกดที่ร่องระหว่างตาตุ่มด้านในกับเอ็นร้อยหวาย รูดขึ้นขนานไปกับเส้นที่ จนถึงข้อพับข้างเข่า (นวด 5 ครั้ง )
4. ใช้นิ้วกลางและนิ้วนาง กดรูดบริเวณร่องระหว่างตาตุ่มด้านนอกและเอ็นร้อยหวายรูดไปตามร่องกระดูกหน้าแข้งด้านนอก จนถึงข้อพับข้างเข่า (นวด 5 ครั้ง )
5. ใช้ปลายนิ้วกลางและนิ้วนางทั้ง 2 มือ กดรูดบริเวณเอ็นร้อยหวาย รูดขึ้นไปกลางน่องตลอดจนถึงข้อพับ (นวด 5 ครั้ง )
สอบถามข้อมูลดูแลสุขภาพได้
ศูนย์เสริมสุขภาพเซิ่งกู่
email:.zhenguhealth@gmail.com